Współczesne społeczeństwo intensywnie debatuje nad atrakcyjnością i wymogami związanymi z wyglądem, które są kształtowane przez różnorodne kanony piękna. Równocześnie coraz większą uwagę przykłada się do samoakceptacji i ruchu ciałopozytywności, co może prowadzić do sprzeczności i dylematów. Chociaż atrakcyjność może wydawać się subiektywnym pojęciem, z perspektywy psychologii jej mechanizmy są bardziej zrozumiałe i wiążą się z adaptacyjnymi potrzebami człowieka w różnych warunkach życia. Zatem dlaczego tak bardzo zależy nam na byciu atrakcyjnym? Czy warto dążyć do spełniania określonych standardów piękna?
Co to właściwie jest atrakcyjność?
Zgodnie z psychologią społeczną, atrakcyjność to zespół cech, które sprawiają, że ktoś staje się dla nas pociągający. Możemy wyróżnić atrakcyjność fizyczną, związaną z wyglądem zewnętrznym, oraz atrakcyjność interpersonalną, wynikającą z postaw i zachowań danej osoby. Przykładowo, nasze postrzeganie atrakcyjności może się zmieniać w zależności od poglądów drugiej osoby; często osoby o odmiennych przekonaniach są postrzegane jako mniej atrakcyjne.
Naukowe spojrzenie na atrakcyjność
Badania psychologiczne wskazują, że ludzie mają tendencję do preferowania „uśrednionych” obrazów, zarówno w kontekście ludzi, jak i zwierząt. Postrzegamy coś jako piękne, gdy jest to łatwe do przetworzenia przez nasz mózg (Szmajke, 2001). Nasza ocena piękna może także ewoluować pod wpływem ekspozycji na różne wzorce wizualne, co jest zgodne z mechanizmami percepcji i przetwarzania informacji. Psychologowie zwracają również uwagę na schemat dziecięcości, który obejmuje cechy takie jak duże oczy, mały nos czy podbródek, i który może być uważany za atrakcyjny. Te cechy są często eksponowane na platformach społecznościowych, gdzie makijaż, filtry i operacje plastyczne pomagają osiągnąć idealizowane „dziecięce” rysy twarzy.
Dlaczego pragniemy atrakcyjności?
Osoby uważane za piękne często są postrzegane jako bardziej inteligentne, kompetentne i społeczne, co wynika z tzw. efektu aureoli – przenoszenia cech wyglądu na cechy charakteru (Doliński, 2018). Może to ułatwić im na przykład zdobycie pracy lub zyskanie sympatii innych. Jednakże, atrakcyjność zewnętrzna może również wiązać się z pewnymi negatywnymi stereotypami; osoby atrakcyjne mogą być odbierane jako próżne czy zarozumiałe. Pierwsze wrażenie najczęściej opiera się na wyglądzie, co wynika z uproszczeń poznawczych, umożliwiających szybkie funkcjonowanie w społeczeństwie (Wojciszke, 2010).
O gustach się nie dyskutuje?
Atrakcyjność to pojęcie zmienne, zależne od wielu czynników i subiektywnie postrzegane przez każdą osobę. Niestety, tendencja do porównywania się z innymi często prowadzi do pomijania kontekstu, takiego jak dostęp do zabiegów kosmetycznych, środków finansowych czy retuszu w mediach społecznościowych. Ważne jest jednak, aby skupić się na własnym komforcie i zdrowiu, zamiast dążyć do spełniania obcych standardów. Atrakcyjność powinna być traktowana jako subiektywne pojęcie, które różni się dla każdego z nas.
Literatura:
- Szmajke, A. (2001). Psychologia atrakcyjności fizycznej: Teoria i badania. Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Doliński, D. (2018). Psychologia wpływu społecznego. Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Giza-Poleszczuk, A. (2004). Współczesna psychologia atrakcyjności: Przegląd badań i teorii. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
- Wojciszke, B. (2010). Psychologia miłości. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Plopa, M. (2006). Psychologia rodziny: Teoria i badania. Wydawnictwo Impuls.
